එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් මාක් එස්පර් සහ රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පියෝ ඉන්දියාවේ ආරක්ෂක අමාත්‍ය රාජ්නාත් සිං සහ විදේශ අමාත්‍ය එස් ජයිශංකර් හමුවිය
දිල්ලිය බීජිනය සමඟ ඇති කර ගෙන ඇති නොසන්සුන්කාරී දේශසීමා අර්බුදය මධ්‍යයේ ඉන්දියාව සහ එක්සත් ජනපදය සංවේදී චන්ද්‍රිකා දත්ත හුවමාරු කර ගැනීම සඳහා මිලිටරි ගිවිසුමක් අත්සන් කර තිබේ.
මිසයිල, ඩ්‍රෝන හා වෙනත් ඉලක්ක වලට නිවැරදිව පහර දීම සඳහා එවැනි දත්ත වලට ප්‍රවේශ වීම අත්‍යවශ්‍ය යැයි සැලකේ.
අද (27) දිල්ලියේ පැවති “2 + 2” ඉහළ මට්ටමේ සාකච්ඡා වලින් පසුව මෙම ගනුදෙනුව නිවේදනය කරන ලදී.
විශේෂඥයන් පවසන්නේ ඉන්දියාව සහ එක්සත් ජනපද සබඳතා ශක්තිමත් කිරීම කලාපයේ චීනයේ බලපෑමට එරෙහිව කටයුතු කිරීමක් බවයි.
එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් මාක් එස්පර් සිය ඉන්දීය සගයා වන රාජ්නාත් සිං සමඟ සාකච්ඡා පැවැත්වීය. එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පියෝ ද ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍ය එස් ජයිශංකර් හමුවිය.
“පසුගිය දශක දෙක තුළ අපගේ ද්විපාර්ශ්වික සම්බන්ධතා සහ එහි වැදගත්කම තුළ ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී තිබේ” යැයි ජයශංකර් මහතා පැවසීය. මෙම සාකච්ඡා මගින් දෙරටට “ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ කාරණා සම්බන්ධයෙන් වඩාත් තීව්‍ර ලෙස කටයුතු කිරීමට” හැකි වනු ඇතැයි ද ඔහු පැවසීය.
එක්සත් ජනපදය සමීප හවුල්කරුවන් සමඟ අත්සන් කරන ගිවිසුම් කිහිපය අතර The Basic Exchange and Cooperation Agreement on Geospatial Cooperation, or BECA වේ. මිලිටරි ක්‍රියාමාර්ග සඳහා තීරණාත්මක වන සංවේදී භූගෝලීය හා ගගනගාමී දත්ත පරාසයකට ඉන්දියාවට ප්‍රවේශ වීමට එය ඉඩ දෙයි.
න්‍යෂ්ටික බලශක්තිය, පෘථිවි විද්‍යාව සහ විකල්ප වෛද්‍ය විද්‍යාව යන ක්ෂේත්‍රවල වෙනත් කටයුතු සඳහා ද දෙපාර්ශ්වයම අත්සන් තැබූහ. එහෙත් ඔවුන් අතර වඩාත්ම වැදගත් ගිවිසුම වන්නේ BECA ය.
එක්සත් ජනපදයට සපයන ලද ගුවන් යානා සඳහා ඉන්දියාවට උසස් නාවික ආධාරක සහ ගුවන් යානා සැපයීමට එය එක්සත් ජනපදයට ඉඩ සලසනු ඇතැයි ඉන්දීය ආරක්ෂක ආරංචි මාර්ග රොයිටර් පුවත් සේවයට පැවසීය.
එහි අත්සන් කිරීම සිදුවන්නේ ඉන්දියාව හිමාලයානු කලාපයේ ඔවුන්ගේ මතභේදාත්මක දේශසීමාව ඔස්සේ චීනය සමග ඇති සතුරු ගැටුමක සිරවී සිටින අවස්ථාවකය.
ආතතීන් සමනය කිරීම සඳහා මාස ගණනාවක් පුරා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සාකච්ඡා ආරම්භ කරමින් ජූනි මාසයේ දෙපස හමුදා අතර ඇති වූ ගැටුමකින් ඉන්දීය සොල්දාදුවන් 20 දෙනකු මිය ගයහ. එහෙත් එය මෙතෙක් සතුරුකම් උත්සන්න කිරීමට උපකාරී වී නැත.
එක්සත් ජනපදය හා චීනය අතර සබඳතා ද මෑත මාසවල දී දුර්වල වී තිබේ. මහා පරිමාණ විරෝධතාවලින් පසුව හොංකොං හි නව ආරක්ෂක නීතියක් පැනවීම සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපදය චීනයට තරවටු කර තිබේ.
මෙම ගිවිසුම ඉන්දියාව සහ එක්සත් ජනපද මිලිටරි සබඳතා ගැඹුරු කිරීමේ තවත් ඉදිරි පියවරකි. ඉන්දියාව ලෝකයේ විශාලතම ආරක්ෂක උපකරණ ගැනුම්කරුවන්ගෙන් එකක් වන නමුත් එහි ඉන්වෙන්ටරි වලින් 60-70% පමණ සපයනු ලබන්නේ රුසියාව විසිනි.
+ + + + +
කෝවිඩ් යුගයේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය
රාජිනී වෛද්‍යනාදන්, බීබීසී ප්‍රවෘත්ති, දිල්ලි
ඇමරිකාවේ ජ්‍යෙෂ්ඨම අමාත්‍යවරුන් දෙදෙනෙකු කෝවිඩ් සමයේදී තම සගයන් හමුවීමට පෞද්ගලිකව සංචාරය කිරීමට තෝරා ගැනීම සහ එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරණයට සතියකට පෙර මෙම සාකච්ඡා කෙතරම් වැදගත්ද යන්න පෙන්නුම් කරයි.
කලාපයේ චීනයේ බලපෑමට එරෙහිව කටයුතු කිරීම මෙම සංචාරයේ ප්‍රධාන තේමවයි. එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් ඉදිරි දිනවලදී ශ්‍රී ලංකාව, මාලදිවයින සහ ඉන්දුනීසියාව යන රටවලට ද සංචාරය කරනු ඇති අතර මෙම රටවල් බීජිනය සමඟ ශක්තිමත් සබඳතා භුක්ති විඳින ජාතීන් වශයෙන් සැලකේ.
මෙය වෙනස් කිරීමට එක්සත් ජනපදයට අවශ්‍ය වන අතර මෑත වසරවලදී ඉන්දියාව සඳහා වේගයෙන් වර්ධනය වන ආරක්ෂක සැපයුම්කරුවෙකු බවට එක්සත් ජනපදය පත්ව ඇත. එවැනි සැලසුම්වල දෝංකාරය දෙරටේ නායකයින්ගේ ප්‍රකාශවලින් ඇසෙනු ඇත.
මෙම සංචාරය මගින් එක්සත් ජනපදයේ සහ ඉන්දියාවේ “මිලිටරි-මිලිටරි සහයෝගීතාව ගැඹුරු කිරීම සඳහා වූ කැපවීම” ශක්තිමත් කරනු ඇතැයි එස්පර් මහතා සඳුදා සිං මහතා හමුවීමෙන් පසුව නිල ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් සදහන් කළේය.
“අද අපගේ සාකච්ඡා ඵලදායී වූ අතර පුළුල් පරාසයක ආරක්ෂක සහයෝගීතාව තවදුරටත් ගැඹුරු කිරීම අරමුණු කර ගෙන” සිං මහතා පසුව ට්වීට් කළේය.
මෙය ඉන්දියාව සහ එක්සත් ජනපදය අතර ” two-plus-two”” වාර්ෂික සංවාදයේ තුන්වන වටයයි.
පළමු සාකච්ඡාව දිල්ලියේදී 2018 දී පැවැත්විණි. නවතම සාකච්ඡා මුලින් ආරම්භ කිරීමට නියමිතව තිබුණේ වසංගතය හේතුවෙන් ප්‍රමාද වූ අතර එක්සත් ජනපද මැතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් ලැජ්ජාවට පත්වේ. විශ්ලේෂකයින් පවසන්නේ කාලය වැදගත් වන අතර එක්සත් ජනපදය සඳහා ඉන්දියාව ප්‍රමුඛතාවයක් ලෙස ඉස්මතු කරන බවයි.
දැඩි රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික බැදීමක්
විකාස් පාණ්ඩේ, බීබීසී ප්‍රවෘත්ති, දිල්ලි
වර්තමාන භූදේශපාලනික තත්ත්වය අනුව ගනුදෙනුව ප්‍රධාන ය. එක්සත් ජනපදයට ඉන්දිය-චීන දේශසීමා ගැටුමට මැදිහත්වීමේ අවස්ථාවක් උදාවී ඇති අතර කලාපය තුළ සිය බලපෑම තවදුරටත් ඉහළ නැංවීමට අවශ්‍ය බව එක්සත් ජනපදයට අවශ්‍ය වී තිබේ.
වොෂින්ටනය දිල්ලිය සමීප හමුදා සගයෙකු ලෙස සලකන බවට එය චීනයට සංඥාවක් ලෙස සැලකේ. මෙය ට්‍රම්ප් පරිපාලනයේ චීන විරෝධී වාචාල කතා ශක්තිමත් කිරීමට බොහෝ දුරට ඉඩ තිබේ. එහෙත් ඉන්දීය නිලධාරීන්ට දැඩි රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කඹයකින් ගමන් කිරීමට සිදුවනු ඇත.
දේශ සීමාවේ තත්වය තීව්‍ර කිරීම සඳහා දිල්ලිය දිගින් දිගටම බීජිනය සමඟ මිලිටරි මට්ටමේ සාකච්ඡා පවත්වමින් සිටින අතර සාමකාමී යෝජනාවක් එහි යහපතට හේතු වේ. වසංගතයට එරෙහිව දීර්-කාලීන සටනක යෙදී සිටින මොහොතක එයට ගැටුමක්, සීමිත එකක් පවා අවශ්‍ය නොවනු ඇත.
අද (27) පැවති ඒකාබද්ධ මාධ්‍ය හමුවකදී දෙරටේ නායකයින් කළ ප්‍රකාශවලින් මෙය පැහැදිලි විය.
සිං මහතා සහ ජයිශංකර් මහතා සිය ප්‍රකාශයන්හි චීනය ගැන කෙලින්ම සඳහන් නොකළ අතර එස්පර් සහ පොම්පියෝ යන දෙදෙනාම චීනය ගැන කතා කිරීමට කැමැත්තක් දැක්වූහ.
ඉන්දියාව රුසියාව සමඟ ඇති සබඳතා ගැන ද එක්සත් ජනපදය සැලකිලිමත් වනු ඇත. එබැවින් එය වොෂිංටන් හා මොස්කව් යන රටවල් සමඟ සිය මිලිටරි හා උපායමාර්ගික සබඳතා සමබර කරන්නේ කෙසේද යන්න බැලීම සිත්ගන්නාසුළු වනු ඇත.
බී.බී.සී වාර්තාවක් ඇසුරිණි – සකස් කළේ – තීක්ෂණ වෙළෙන්එගොඩ
