වත්මන් කොරෝනා වෛරසයේ ව්‍යාප්තිය සමග චීන ආණ්ඩුවේ අත්තනෝමතිකභාවය මනාව පැහැදිලි වෙනවා. ජනතාවට තමන් විදින පීඩනය ගැන කිසිම ආකාරයක අදහසක් ප‍්‍රකාශයට පත් කළ නොහැකි බවයි ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය කියන්නේ. ඔවුන් එහිදී පෙන්වා දෙන්නේ කොමියුනිස්ට්වාදී පාලනයක් ඇති මහජන චීනය තුළ චීන පාලකයින්ට එරෙහිව කුමනාකාරයෙන් හෝ භාෂණයේ සහ ප‍්‍රකාශනයේ ඇතුළු අදහස් ප‍්‍රකාශ කිරීමට ‘කිසිදු’ ආකාරයකින් ඉඩක් නැති බව ප‍්‍රකට කරුණක් බවයි. මේ ඒ ගැන විශේෂ සටහනක්.
‘ටැංකි මිනිසා Tank Man ඡායාරූපය චීනයේ අන්තර්ජාලය තුළ වාරණය කිරීමට චීන පාලකයින් ගත් උත්සාහයන් මේ සදහා ප‍්‍රකටම උදාහරණය බවයි ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය කියන්නේ. 1980 දශකයේ අගභාගයේ චීනයේ ටියැන්මන් චතුරශ්‍රයේ යුධ ටැංකි පේළියක් ඉදිරිපිට මිනිසෙකුගේ සුප්‍රසිද්ධ ඡායාරූපයෙහි (ටැංකි මිනිසා) අභිනය පෙන්වන ඕනෑම රූපයක් ප්‍රායෝගිකව චීන පාලකයින් සමීපව අධීක්ෂණය කරන ලද වෙබ් අඩවියෙන් මකාදැමීමේ අවදානමක් ඇත. සිගරට් පැකේජයක් වෙත ළඟා වන පොත් පෙළක්, ඉදිරියට එන ට්‍රක් රථයකට පෙර හංසයා සහ ටයරයක් ඉදිරිපිට තණකොළ කපන්නා යන විනෝදාස්වාද සියල්ල අන්තර්ජාලය තුළින් ඉවත් කර තිබෙනවා.
හොංකොං විශ්ව විද්‍යාලයේ සමාජ මාධ්‍ය අධීක්ෂණ ව්‍යාපෘතියක් වන වයිබොස්කෝප්ට අනුව – ටැංකි මිනිසාගේ හැඟීම් හා සංයුතිය තුළ දෝංකාර දෙන ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ගෝයාගේ “1808 මැයි තුන්වන” (1814) පවා එය අතීත වාරණයන් බවට පත් කිරීමට නොහැකි විය. ටියානන්මෙන් හි සංහාරයක් සිදු නොවීය, දැනට පවතින හොංකොං පිටුවහල් කිරීමේ පනත් කෙටුම්පත් බටහිර රටවල් විසින් උසිගන්වනු ලබන්නකි. දැඩි ලෙස පාලනය කරන ලද මෙම මාධ්‍ය වාතාවරණය නවෝත්පාදන වැළැක්වීමේ උපක්‍රමවලට තුඩු දී තිබේ.
සරල පෙළෙහි සෙවිය හැකි මූල පද ස්වයංක්‍රීයව මකාදැමීමට මුහුණ දෙන අතර ඩිජිටල් රූප සඳහා වඩාත් සූක්ෂම අධීක්ෂණයක් අවශ්‍ය වේ. නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් වැනි තහනම් වෙබ් අඩවි වල ප්‍රවෘත්ති ලිපි ට්විටර් හා සමාන සමාජ වෙබ් අඩවියක් වන වීබෝ හි උඩු යටිකුරු තිරපිටපත්වල දක්නට ලැබේ (එය චීනයේ අවහිර කර ඇත). එක් ලේඛකයෙක් හොංකොං විරෝධතාවල ඡායාරූපයක් WeChat හි තබා ගැනීමට සමත් විය, නමුත් බුරුසු පහරවල් එකතු කර එය පැත්තකින් පෙරළීමෙන් පසුව පමණි. සම්පත්දායක නෙට්සින්වරු සාමාන්‍ය වස්තූන්ගේ සහ කාටූන් චරිතවල රූප සංකේතයක් ලෙස භාවිතා කරනුයේ වාරණය කිරීම සඳහා නිරන්තරයෙන් වර්ධනය වන දෘශ්‍ය ශබ්දකෝෂයක ය.
1. Blocked by WeChat
2. Not blocked by WeChat
මෑත මාසවලදී, අන්තර්ජාලයේ ග්රහණය දැඩි වී ඇත. ජුනි මාසයේදී, ටියානන්මෙන් චතුරශ්‍ර සංහාරයේ විරෝධතා සහ 30 වන සංවත්සරය වාරණයන් අද්දර තබා තිබුණි. වොෂිංටන් පෝස්ට් සහ ද ගාඩියන් පුවත්පත තවත් ප්‍රධාන ප්‍රවෘත්ති වෙබ් අඩවි අතලොස්සක් සමඟ තහනම් කරන ලදී.
2009 ජුලි මාසයේ සංවේදී සංවත්සර මාලාවක් – 2009 දී ෂින්ජියැන් Xinjiang හි සිදුවූ මාරාන්තික කැරලි සහ 2017 දී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි ලියු ෂියාබෝගේ Liu Xiaobo අභාවය ඇතුළුව – රජයේ නායකයින් “අධ්‍යාත්මික දූෂණය spiritual pollution ලෙස හඳුන්වන වෙබ් අඩවි පිරිසිදු කිරීමට උත්සාහ කරන චීන අන්තර්ජාල වාරණයන්ට තවත් අභියෝග එල්ල කරයි.
“බ්ලොක්ඩ් ඔන් වීබෝ “Blocked on Weibo (2013) හි කතුවරයා වන ජේසන් එන්ග් Jason Ng සඳහන් කරන්නේ, චීන රජයේ ප්‍රමුඛතාවය වන්නේ ඒකාබද්ධ, සංස්ථාපිත විරෝධී ක්‍රියාමාර්ග අධෛර්යමත් කිරීමයි. එහෙත් එන්.ජී.ට කුතුහලය පවතින්නේ අළු පැහැති ප්‍රදේශවල ය.
“පැහැදිලිවම, එය වාරණය කරනු ලබන්නේ විරෝධතා පමණක් නොවේ. යම් ආකාරයක චේතනාවක් ඇත,” ඔහු පැවසීය.
“දේවල් ඉවත් කිරීමට ඇති සදාචාරාත්මක හේතුන් ගැන සිතා බැලීම සිත්ගන්නාසුළුය. රජය සමාජීය හැඩගැස්වීමට උත්සාහ කරන්නේ කෙසේද? වාරණයෙන් සංස්කෘතිය හැඩගස්වා ගැනීමට ඔවුන් උත්සාහ කරන්නේ කෙසේද?”
ඉවත් කරන ලද සමහර පින්තූර පුදුමයට කරුණක් නොවේ: රජය විසින් අනුමත කරන ලද ප්‍රචණ්ඩත්වය, රජයේ නායකයින්ට අගෞරව කරන කාටූන් සහ විරෝධතා ගුවන් ප්‍රහාර. නමුත් ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් බැලූ බැල්මට අහිංසක ලෙස පෙනේ. නිල වෙබ් අඩවි සහ අනුමත බ්ලොග් අඩවි හැරුණු විට ඉහළ පෙළේ චීන දේශපාලන නායකයින්ගේ සියලු පින්තූර – හානිකර නොවන ඒවා පවා තහනම් කර ඇත.
වෙනත් අන්තර්ගතයන් සඳහා, රාජ්‍ය මාර්ගෝපදේශයන්ට අනුකූලව කටයුතු කිරීම සඳහා රජයට වඩා පෞද්ගලික සමාගම් වගකිව යුතු බැවින් උපපරිපාලක වරු පරිස්සම් සහගත ලෙස වැරදි කරති. ජනාධිපති ෂී ජින්පින් President Xi Jinping විසින් කාලීන සීමාවන් ඉවත් කිරීමෙන් පසුව, වාරණයන් විසින් “n” අක්ෂරය තාවකාලිකව තහනම් කරන ලද අතර එය ගණිත සංකේතයට යොමු දැක්වීමක් විය හැකි අතර ඔහුගේ ධුර කාලය තුළ නිර්වචනය නොකළ දිගට විනෝද වීමට භාවිතා කරන ලදී.
චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය දේශපාලනික වශයෙන් චෝදනා කරන විහිළු වලට විශේෂයෙන් සංවේදී ය. 2013 දී එවකට එක්සත් ජනපද ජනාධිපති බරක් ඔබාමා සහ ෂී ජින් පිං සමඟ ටයිගර් හා පූ බෙයාර් Tigger and Pooh Bear went viral සමඟ සංසන්දනය කරන ලද ඡායාරූපයක් වෛරසයට ලක් වූ විට, රොටන්ඩ් මී පැණි රසිකයා rotund honey aficionado ඉක්මනින් තහනම් කරන ලද අතර පසුගිය වසරේ ක්‍රිස්ටෝපර් රොබින් Christopher Robin චිත්‍රපටය චීනයේ නිකුත් නොවීය.
චීනය පදනම් කරගත් තොරතුරු නිදහස සංවිධානයක් වන ග්‍රේට් ෆයර් GreatFire.org හි සමාරම්භකයාගේ අන්වර්ථ නාමයක් වන චාලි ස්මිත් විශ්වාස කරන්නේ මෙය චීනයේ නායකයාගේ සංවේදීතාවයට සාක්ෂියක් බවයි.”අවංකවම, ඔබ ඕනෑම ආකාරයක කාටූන් චරිතයක් සමඟ සැසඳිය යුතු නම්, ඔබට විනී ද ෆූට වඩා නරක දෙයක් කළ හැකිය – සමහර විට දැල්ලන් විය හැකිය,” ඔහු පැවසීය.
චීනයේ වෙබ් අඩවියෙන් ඉවත් කරන ලද සෙල්ලක්කාර ජීවීන් අතරින් වඩාත්ම ප්‍රචලිත වන්නේ පූ බෙයාර් Pooh Bear විය හැකි නමුත් ඔහු පමණක් නොවේ. මීට වසර ගණනාවකට පෙර, වාරණ මණ්ඩලය විසින් අඩි 72 ක් පමණ උසැති ගෙම්බෙකු ගැන සඳහන් කර ඇති අතර, අන්තර්ජාල භාවිතා කරන්නන් එය හිටපු ජනාධිපති ජියැං සෙමින් හා සමාන කළ පසු “toad‘‘ එය ද වාරණය කරන ලදි.
2013 දී “ටැංකි මිනිසා” ගේ විනෝදාස්වාදයෙන් පසු ටැංකි පුපුරවා හැරිය හැකි රබර් තාරාවන්ගෙන් The yellow rubber duck විස්ථාපනය විය, “කහ රබර් තාරා, කුමන සන්දර්භයක වුවද, සදහටම අසාදු ලේඛනයට යටත් වනු ඇත,” ස්මිත් පැවසීය.
මතභේදාත්මක සිදුවීම් පිළිබඳ නෙට්සීන්ගේ jog netizens මතකය අවුල් කළ හැකි ඕනෑම දෙයක් පරීක්ෂාවට භාජනය වේ. ටියැන්මන් චතුරශ්‍රයේ සංවත්සරය සමරන විට ඉටිපන්දම් වල පින්තූර සාමාන්‍යයෙන් ස්මාරකවල තබා ඇත. 1989 සහ ජුනි 4 දිනය සඳහා “8964” කියවන කාඩ්පත් වැනි වෙනත් රහසිගත යොමු කිරීම් ඉවත් කර ඇත.
2017 ජුලි මාසයේදී ලියු ෂියාබෝ Liu Xiaobo මිය යන විට, හිස් පුටුවක පින්තූර අවහිර කිරීමට තරම් වාරණයන් සිදු විය – 2010 සාම නොබෙල් ත්‍යාග ප්‍රදානෝත්සවයේදී ලියුට හිස් පුටුවකින් ගෞරවයට පාත්‍ර විය. දේශපාලන සංකේතයකට විරුද්ධ වන්න.වාරණය පරාජය කිරීම යනු රූපය වාරණයන්ට අපැහැදිලි නමුත් සෙසු අන්තර්ජාල පරිශීලකයින්ට පැහැදිලි කිරීමයි. සමජාතීය උදව්: චීන භාෂාව ටෝනල් භාෂාවක් Chinese is a tonal language වන නිසා, වචන උච්චාරණය කරන ආකාරය මත පදනම්ව විවිධ අර්ථයන් ඇති අතර, වචන ගණනාවකට ඉඩ සලසයි.
මිථ්‍යාදෘෂ්ටික “තණකොළ මඩ අශ්වයා grass mud horse ” නිර්මාණය කිරීම සඳහා මීට පෙර වෛරස් භාවිතයෙන් එකක් සොයාගත හැකිය. චීන වාක්‍ය ඛණ්ඩයක් වන “කාවෝ නි මා cao ni ma” යන්නෙන් “තණකොළ මඩ අශ්වයා” යන්නෙහි අර්ථය විය හැකි නමුත් වෙනත් ආකාරයකින් උච්චාරණය කළ විට එහි තේරුම “ඔබේ මව your mother ” යන්නයි.
මෙම උච්චාරණ දෙකෙහි විවිධ චීන අක්ෂර ඇති අතර, අසභ්‍ය ප්‍රතිපත්ති නොතකා මිථ්‍යා සත්වයාට වාරණය නොකෙරේ. කඩාකප්පල්කාරී අශ්වයා අයි වීවේ ඡායාරූපයක දර්ශනය වූ අතර එය මියුසික් වීඩියෝවක රඟපෑ අතර අවසානයේදී අන්තර්ජාල පුරාවෘත්තයක් දක්වා වර්ධනය විය.
චීන භාෂාවෙන් හෙක්සි ද “සමගිය” ලෙස පෙනේ, හිටපු ජනාධිපති හූ ජින්ටාවෝ Hu Jintao’s “සාමකාමී සමාජයක්” ඇති කිරීමට ගත් උත්සාහය ගැන සඳහන් කරයි. අයි Ai Weiwei විසින් මෙම සංකේතය ඔහුගේ කෘතියට ද ඇතුළත් කර ඇත – ඔහුගේ 2010 කෘතිය වන “හී ෂී” කකුළුවන් He Xie crabs) පෝසිලේන් කකුළුවන් 3,200 ක් අඩංගු වන අතර රජය විසින් අයිගේ ෂැංහයි චිත්‍රාගාරය හෙළා දකින විට, කඩා දැමීමට පෙර කකුළුවන් ආහාරයට ගන්නා ලෙස ඔහු ආධාරකරුවන්ට ආරාධනා කළේය.
නමුත් වාරණයන් වඩාත් දක්ෂ හෝමෝෆෝන් පවා අල්ලා ගනී. ටියානන්මෙන් චතුරශ්‍රයේ සංවත්සරයට සති දෙකකට පෙර මැයි 21 වන දින, බයිජියූගේ ඡායාරූපයක් 1989 ට යොමු කර ඇති අතර එය ප්‍රතිඵල ලැබී ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.
චිත්‍රපට නිෂ්පාදක ඩෙන් චුවාන්බින් රඳවා තබා ගැනීමේදී. #Metoo (wo yeshi) වාරණය කරන විට එය බටහිර හැඟීම් පැතිරෙනු ඇතැයි සිතූ විට, චීන නෙට්සීන් “මයි ටූ “mi tu, ” හෝ “රයිස් බනී rice bunny ” යනුවෙන් පළ කිරීම ආරම්භ කරන ලදී. වැඩි කල් නොගොස් “මයි ටූ” ද තහනම් කරන ලද අතර සහල් බනිස් වල පින්තූර එහි තැනින් තැනට පැමිණියේය.
අන්තර්ජාල වාරණය සඳහා චීනයේ ප්‍රවේශය එහි ආර්ථික ආකෘතියට වඩා පුළුල් ලෙස සමාන්තර වේ: මිනිසුන්ට බාධාවක් දැනෙන්නේ නැති තරම් ප්‍රමාණවත් නිදහසක් ලබා දෙයි, නමුත් පවත්නා ව්‍යුහය සංවිධානය කිරීමට හා අභියෝග කිරීමට තරම් නොවේ. එය කදිම රේඛාවක් සහ නොපැහැදිලි එකක් වන අතර මෑතදී වෛරස් වීබෝපෝස්ට් viral Weibo Post පෙන්වා දුන් පරිදි, චීන අන්තර්ජාලයේ ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ප්‍රවෘත්ති නොමැති වීම “වඩ වඩාත් අමුතු increasingly strange” බවට පත්වෙමින් තිබේ. (ටික කලකට පසු, ලිපිය මකා දමන ලදි.)
නමුත් ස්මිත් විශ්වාස කරන්නේ වෙන් කළ සුභවාදී හැඟීම් සඳහා අවම වශයෙන් යම් හේතුවක් හෝ ඇති බවයි.
“රූප මත පදනම් වූ සමාජ ජාල සහ ස්මාර්ට්ෆෝන් තාක්‍ෂණය වැඩිදියුණු වීම සැලකිල්ලට ගෙන, වාරණය මග හැරීමට යමෙකුට අවශ්‍ය නම් රූපයක් වෛද්‍යවරයාට ලබා ගැනීම පහසු වේ” යනුවෙන් ඔහු ඊමේල් පණිවුඩයක් ලිවීය. “සමහර විට විනී ද ෆූ වෙනත් ආකාරයකින් නැවත පැමිණෙනු ඇත!”
Text and pictures by CNN – by Thushadhavi
