‘වනජීවී ඡායාරූපකරණය‘ කියන්නේ අති විශිෂ්ඨ දක්ෂතාවය සහ වාසනාව යන දෙකම එකම මොහොතේ ක්‍රියාත්මක විය යුතු දෙයක්. ඒ දෙකෙන් එකක් හෝ ඒ දුර්ලභ, අතිෂය අසීරු අවස්ථාවේ ඔබ වෙත නොපැමිණියේ නම් ඔබට ‘කිසිවක්‘ හිමිවන්නේ නැහැ.
ලෝකයේ අතිෂය දුර්ලභ සහ බිහිසුණු සතෙක් ඔබේ කැමරාවට හසුකර ගැනීම ගැන හිතන්න. දැන් ඔබ සතුව අති දක්ෂතාවක් සේම විස්මිත වාසනාවක් ද තිබිය යුතුයි නේද ?
අපි මේ කතා කරන්නේ එවැනි සුවිශේෂ අවස්ථා කිහිපයක් ගැන. සරලව කිවහොත් 2020 ජාත්‍යන්තර වනජීවී ඡායාරූප සම්මාන (wildlife photo award) උළලේ ජයග්‍රාහකයෝ ගැන.
ඉහත ඡායාරූපය මා මුලින් සදහන් කළ අති දක්ෂතාවය සහ වාසනාව එකට කැටිවුණ දුර්ලභ අවස්ථාවක්. එහි සිටින්නේ ලෝකයේ අතිෂය දුර්ලභ සහ බිහිසුණු ‘සයිබීරියානු කොටි දෙනක්‘ නැතහොත් ‘අමූර් කොටි දේනුවක්ක්. ඔවුන් වාසය කරන්නේ රුසියාවේ ඈත පෙරදිග වනාන්තරවල. ඡායාරූපය ගත්තේ සර්ජි ගොර්ෂ්කොව් නම් වනජීවී ඡායාරූප ශිල්පියා. ඔහු තමයි අපි අද කතා කරන තරගාවලියේ (wildlife photo award) ජයග්‍රාහකයා වුණේ. ඒ මේ ඡායාරූපය නිසා.
“ආලෝකකරණය, වර්ණ, වයනය. හරියටම තිබෙනවා. එය තෙල් සායම් සිතුවමක් වැනියි” යනුවෙන් WPY විනිසුරුවන්ගේ සභාපති රොස් කිඩ්මන්-කොක්ස් පවසයි.
” මේ අමූර් කොටි දේනුව වනාන්තරයේ කොටසක් මෙනි. ඇගේ වලිගය ගසේ මුල් සමඟ මුසු වේ. මේ දෙක එකකි,” ඇය බීබීසී ප්‍රවෘත්ති සේවයට පැවසුවාය.
වඩාත් අසාමාන්‍ය දෙය නම් මෙය කැමරා-උගුල් ඡායාරූපයක් (camera-trap image) වීමයි. කොටියෙකු පැමිණි විට ස්වයංක්‍රීයව ක්‍රියාත්මක වන එය වනාන්තරයේ ගසක අටවා / සගවා තිබුණේය.
ඇත්ත වශයෙන්ම, සර්ජිට දැන ගැනීමට සිදු වූයේ ඔහු සත්වයා රාමු කිරීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇත්තේ කොතැනද යන්නයි. එමෙන්ම පළපුරුදු වනජීවී ඡායාරූප ශිල්පියෙකුගේ දක්ෂතාවය ක්‍රියාත්මක වන්නේ එතැනිනි.
නැගෙනහිර රුසියාවේ කොටින් වඳ වී යාමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අතර බොහෝ විට එහි සිටින්නේ සිය ගණනක් පමණි. එපමණක් නොවේ ඔවුන්ගේ ගොදුරු වන මුවන් සහ වල් ඌරන් ද ක්‍රමයෙන් අඩු වෙමින් තිබේ. එයින් අදහස් වන්නේ ආහාර සොයා ගැනීම සඳහා අමර්ස් විශාල දුරක් යා යුතු බවයි.
මේ සියල්ලම ඕනෑම ආකාරයක පින්තූරයක් සුරක්ෂිත කිරීමේ දුෂ්කරතාවයට එක් කරයි. (සර්ජිගේ තරම් ආකර්ෂණීය පෙනුමක් ඇති එකක් ගැන කමක් නැත) නමුත් මෙය සළකා බලන්න: ජයග්‍රාහී ඡායාරූපය ගත් කැමරා උගුල (එහි වටිනා රූප ගොනුව සහිත මතක කාඩ්පත) සොයා ගැනීමට මාස 10ක් ගත විය.
සුපිරි වනජීවී ඡායාරූප ශිල්පියෙකු වීමට ඔබ ද අතිශයින් ඉවසිලිවන්ත විය යුතුය.
ලන්ඩනයේ ස්වාභාවික ඉතිහාස කෞතුකාගාරය විසින් සංවිධානය කරන ලද ඔන්ලයින් උත්සවයකදී සර්ජිගේ විශිෂ්ට ත්‍යාග සම්මානය කේම්බ්‍රිජ්හි ආදිපාදවරිය සහ රූපවාහිනී ඉදිරිපත් කරන්නන් වන ක්‍රිස් පැක්හැම් සහ මේගන් මැක්බුබින් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී.
ෆින්ලන්තයේ ලියිනා හෙයික්කිනන් – ඇස්වල කඳුලු ලබාගත් නරියා – The fox that got the goose by Liina Heikkinen, Finland
තරුණ හිවලෙකු බාන්කල් පාත්තයෙකු පරිභෝජනය කරන මෙම රූපය ෆින්ලන්ත යෞවනියක් වන ලියිනාට අවුරුදු 15-17 අතර කාණ්ඩයේ ජයග්‍රහණයක් පමණක් නොව කනිෂ් phot ඡායාරූප ශිල්පීන් සඳහා වූ සමස්ත ත්‍යාගය ද විය. නරියා තම සහෝදර සහෝදරියන්ට කෑමට පැමිණීම නැවැත්වීමට තැත් කිරීමට තැත් කර තිබේ.
“විනිසුරුවන් විශේෂයෙන් එයට කැමති වූයේ එවැනි පින්තූරයක් ලබා ගැනීමට හැකිවනු ඇත්තේ සැබවින්ම උනන්දුවක් දක්වන තරුණ ස්වභාව විද්‍යා ist යෙකුට පමණි” යනුවෙන් රෝස් කිඩ්මන්ඩ්-කොක්ස් පැහැදිලි කළේය. “සංයුතිය අපූරුයි. ලියිනා බිම වැතිර සිටින්නට ඇත්තේ ඇය ඒ තරුණ නරියා සමඟ ඇසින් දුටු නිසාය.”
ඉරියව්ව- ඩෙන්මාර්කයේ මොජන්ස් ට්‍රොල් -The pose by Mogens Trolle, Denmark
පිරිමි ප්‍රොබොස්කිස් වඳුරෙකුගේ (proboscis monkey) පැතිකඩ පෙනුම දැක්වෙන ඡායාරූපයක්. එය මේ වසරේ WPY Animal Portraits ජයග්‍රාහකයා වේ. මෙම ඡායාරූපය බෝර්නියෝ හි සබාහි ලැබුක් බේ ප්‍රොබොසිස් වඳුරු අභයභූමියේදී (Labuk Bay Proboscis Monkey Sanctuary in Sabah, Borneo) ගන්නා ලදී. තරුණ ප්‍රයිමේට් පරිණත වන විට එම නාසය තවත් විශාල වේ. එය ඔහුගේ හඩට වඩා විශාල ශබ්දයක් ලබා දීමට උපකාර වේ.
ඉතාලියේ ලුසියානෝ ගවුඩෙන්සියෝ – එට්නාගේ ගිනි ගඟ – Etna’s river of fire
WPY සතුන් ගැන පමණක් නොව ස්වභාවික පරිසරයේ විචිත්‍රත්වය ගැන ද උනන්දුවෙයි. මේ ඒ අවස්ථාවයි. යුරෝපයේ වඩාත් ක්‍රියාකාරී ගිනි කන්ද වන ‘එට්නා‘ ගිනිකන්දෙහි උතුරු පැත්තෙන් ගත් මෙම ඡායාරූපය ‘පෘථිවි පරිසර කාණ්ඩය (Earth’s Environments category) ත්‍යාගය දිනා ගත්තේය. ලුසියානෝ ගවුඩෙන්සියෝට (Luciano Gaudenzio) තම ඉලක්කයට සමීප වීමට නිර්භීත වුණේය. ඔහුට ගිනි කන්දෙන් නිකුත් වන දැඩි තාපයට සහ දුර්ගන්ධයට මුහුණදීමට සිදුවිය. තමා මෙම දර්ශනයෙන් ‘මෝහනයට‘ පත් වූ බව ඔහු පවසයි.
“එය විශාල ඩයිනෝසෝරයකුගේ රළු හා රැළි වැටුණු සම මත විවෘත තුවාලයක් හා සමාන වේ‘
ස්පාඤ්ඤයේ ජෙයිම් කුලෙබ්රාස් – ජීවිතය සමතුලිත කරයි – Life in the balance by Jaime Culebras, Spain
WPY category for Behaviour: උභය ජීවීන් සහ උරගයින් සඳහා වන WPY කාණ්ඩයේ ජයග්‍රාහකයා වන්නේ මකුළු ගොදුර රස විදින මෙම වීදුරු ගෙම්බාගේ (glass frog) ඡායාරූපයයි. ජේම් ඉක්වදෝරයේ මැන්ඩූරියාකු රක්ෂිතයේදී මෙම ඡායාරූපය ගත්තේය. ඒ ධාරානිපාත වර්ෂාව අතරතුරය. කැමරාව අනෙක් අතේ ක්‍රියාත්මක කරන අතරතුර ඔහුට එක් අතකින් කුඩයක් සහ ෆ්ලෑෂ් එකක් අල්ලා ගැනීමට සිදු විය.
ප්‍රංශයේ ෆ්‍රෑන්ක් ඩෙස්චන්ඩෝල් – බඹරුන් දෙදෙනෙකුගේ කතාවක්-A tale of two wasps by Frank Deschandol, France
Behaviour: Invertebrates category – උතුරු ප්‍රංශයේ නොර්මන්ඩි හි මෙම බඹරුන් දෙදෙනා ඡායාරූපයට නැගීම සඳහා විශේෂෙයන් ඉදිකරන ලද සුපිරි ෂටර් පද්ධතියක් අවශ්‍ය විය. රතු පටි සහිත වැලි බඹරා (වමේ) (The red-banded sand wasp) සහ cuckoo wasp අසල ඇති කූඩුවලට ඇතුළු වීමට ආසන්නයි. චර්යා: අපෘෂ්ඨ වංශිකයින් කාණ්ඩයේ ජයග්‍රහණය ෆ්‍රෑන්ක් ඩෙස්චන්ඩෝල් දිනා ගත්තේ මෙම විශිෂ්ඨ ඡායාරූපය වෙනුවෙනි.
චීනයේ සොන්ඩා කායි- ස්වර්ණමය මොහොත – The golden moment by Songda Cai, China
The Under Water category – 2020 සඳහා දිය යට කාණ්ඩයේ ජයග්‍රාහකයා. මේ ඉතා කුඩා දියමන්ති දැල්ලෙකි. (paralarva) පිලිපීනයේ අනිලාවෝ වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ රාත්‍රී කිමිදීමකදී මෙම විශිෂ්ඨ දියයට ඡායාරූපය ගන්නා ලදි. මෙම දැල්ලාගේ දිග සෙන්ටිමීටර 6-7 ක් පමණ වේ.
චීනයේ ෂැන්යුවාන් ලී – අම්මා කියන විටම දුවන්න – When mother says run by Shanyuan Li, China
Behaviour: Mammals category – ක්ෂීරපායී කාණ්ඩය – මෙම අපූරු Pallas’s cats, or manuls, සුරතලුන් පිරිස වයඹදිග චීනයේ කිංහායි-ටිබෙට් සානුවේ ඈත ප්‍රදේශයකදී ඡායාරූපයට හසුකර ගන්නා ලද්දකි. සතුන් හඹා ගොස් අධ්‍යයනය කිරීමෙන් වසර හයකට පසු සෙල්ලක්කාර පූස් පැටවුන්ගේ මෙම ඡායාරූපය ෂන්යුවාන් විසින් ග්‍රහණය කර ගන්නා ලදී. එය, හැසිරීම: ක්ෂීරපායී කාණ්ඩය යටතේ ජයග්‍රහණය දිනා ගනී.
වසරේ වනජීවී ඡායාරූප ශිල්පී සම්මාන (The Wildlife Photographer of the Year awards) සාමාන්‍යයෙන් දකුණු කෙන්සිංටන් හි එන්එච්එම් හි පැවති රාත්‍රී භෝජන සංග්‍රහයකදී පිරිනමනු ලැබේ. එහෙත්, කොවිඩ්ගේ යුගයේ බොහෝ සිදුවීම් මෙන්ම, සංවිධායකයින්ට මෙවර virtual හැර වෙනත් විකල්පයක් නොතිබුණි.
බී.බී.සී වාර්තාවක් ඇසුරිණි – සකස් කළේ – තීක්ෂණ වෙළෙන්එගොඩ
