නවතම අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත්තේ තම මවට වඩා තම පියාට පළමු කාණ්ඩයේ දියවැඩියා (Type 1 diabetes) තත්ත්වයක් තිබේ නම් දරුවන්ට පළමු කාණ්ඩයේ දියවැඩියාව වැළඳීමේ සම්භාවිතාව දෙගුණයකට ආසන්න බවයි.
මෙම අධ්‍යයන සොයා ගැනීම් Diabetologia සඟරාවේ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. සොයා ගැනීම්වලින් පෙනී යන්නේ, ගර්භාශයේ දී පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාවට නිරාවරණය වීමෙන් පීඩාවට පත් මව්වරුන් සිටින දරුවන්ට, බලපෑමට ලක් වූ පියවරුන් සමඟ සසඳන විට මෙම තත්වයට එරෙහිව දිගුකාලීන ආරක්ෂාවක් සපයන බවයි. පර්යේෂකයන් විශ්වාස කරන්නේ මෙම ආරක්ෂාව පිටුපස ඇති හේතු තේරුම් ගැනීමෙන් පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව වැළැක්වීම සඳහා නව ප්‍රතිකාර සඳහා මග පෑදිය හැකි බවයි.
‘’පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇති පවුල් ඉතිහාසයක් සහිත පුද්ගලයින්ට ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ තත්ත්වය වර්ධනය වීමට 8-15 ගුණයකින් වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. කෙසේ වෙතත්, අධ්‍යයනයන් පෙන්වා දී ඇත්තේ බලපෑමට ලක් වූ ඥාතියා මවට වඩා පියා නම් අවදානම වැඩි බවයි. අපට මෙය වඩාත් තේරුම් ගැනීමට අවශ්‍ය වුණා ”එක්සත් රාජධානියේ කාඩිෆ් විශ්ව විද්‍යාලයේ ප්‍රධාන පර්යේෂක ආචාර්ය ලෝරි ඇලන් පැවසීය.
මවගේ පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව (Maternal type 1 diabetes) මුල් අවධියේදී ළමුන් තුළ පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාවට එරෙහිව යම් තරමක ආරක්ෂාවක් සපයන බව පෙර පර්යේෂණවලින් පෙන්වා දී ඇත. වයස අවුරුදු 0 ත් 88 ත් අතර හඳුනා ගත් පුද්ගලයන් 11,475ක් ඇතුළත් කරන ලද මෑත අධ්‍යයනයකින්, ඔවුන් එම තත්ත්වය ඇති මවකට සාපේක්ෂව 1 වර්ගයේ දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන පියෙකුට ආසන්න වශයෙන් දෙගුණයක් (1.8 ගුණයකින් වැඩි) ඇති බව සොයා ගන්නා ලදී.
“එක්ව ගත් විට, අපගේ සොයාගැනීම් යෝජනා කරන්නේ පළමු වර්ගයේ දියවැඩියා රෝගයෙන් පෙළෙන මවකට එදිරිව පියා සිටීම හා සම්බන්ධ සාපේක්ෂ ආරක්ෂාව වැඩිහිටි ජීවිතය දක්වා විහිදෙන දිගු කාලීන බලපෑමක් සිදුකරන බවයි” ඇලන් පැවසීය.
මවකට වඩා පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව ඇති පියෙකු සිටීමේ සම්භාවිතාව, පුද්ගලයාගේ උපතට පෙර දෙමාපියන්ට රෝග විනිශ්චය ලැබුණහොත් වැඩි වේ.
වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, තම පියාට පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව තිබේ නම් (ගර්භණී සමයේදී මවට මෙම තත්වය තිබේ නම්) දරුවෙකුට පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව වැළඳීමේ අවදානම අඩු බව පෙනේ. ගර්භාෂය තුළ පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාවට නිරාවරණය වීම සම්බන්ධ විශේෂිත සාධක මොනවාද යන්න තේරුම් ගැනීමට වැඩිදුර පර්යේෂණ අවශ්‍ය වේ.
එය අධි රුධිර ග්ලූකෝස් මට්ටම්වලට නිරාවරණය වීම, ඉන්සියුලින් ප්‍රතිකාර කිරීම, පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව හා සම්බන්ධ ප්‍රතිදේහ, නැතහොත් මේවායේ එකතුවක්ද ?, නැතහොත් 1 වර්ගයේ දියවැඩියාවේ වෙනත් අංශයකට නිරාවරණය වීමද?” පර්යේෂකයන් ප්‍රශ්න කළහ.
Diabetologia ඇසුරිණි
සකස් කළේ – මධූ වික්‍රමසිංහ
