“අපි මුලින්ම අවධානය යොමු කළ යුත්තේ ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් වලටයි” විශේෂඥ වෛද්‍ය නීල් පර්ගියුසන් පවසයි. “මම නිතරම මගේ රෝගීන්ට කියනවා, ‘මට ඔබට රුධිර පීඩනය රැකබලා ගන්නා පෙත්තක් දෙන්න පුළුවන්. නමුත් මම ඔබේ ලුණු ප්‍රමාණය ගැන අවධානය යොමු නොකළොත් මම කරන්නේ වරදක්’ කියලා.”
වෛද්‍ය නීල් සඳහන් කරන්නේ සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ් හෙවත් මේස ලුණු අධික ලෙස පරිභෝජනය කිරීම ගැනයි. ඇසුරුම් කරන ලද ආහාර සහ අවන්හල් ආහාර බොහොමයක බහුලව දක්නට ලැබෙන මෙම ද්‍රව්‍යය බොහෝ පුද්ගලයින් තුළ අධි රුධිර පීඩනයට සම්බන්ධ වේ.
“සෝඩියම් විවිධ හේතූන් නිසා අහිතකර විය හැකි නමුත් විශේෂයෙන් රුධිර පීඩනය සඳහා වඩාත් අහිතකරයි. සාමාන්‍යයෙන් පොටෑසියම් බහුල ආහාර අධි රුධිර පීඩනය සාමාන්‍යකරණය කිරීම සඳහා වඩා හොඳයි” වෛද්‍ය නීල් පැහැදිලි කළේය.
අධි රුධිර පීඩනය යනු කුමක්ද ? – එයට හේතු මොනවාද?
රුධිර පීඩනය / Blood pressure යනු ශරීරයේ පටක සහ අවයව වලට පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ලබා දෙමින් රුධිරය පොම්ප කිරීමට හදවත භාවිතා කරන බලය මැනීමයි.
“ගැටලුව තියෙන්නේ රුධිර පීඩනය ඕනෑවට වඩා වැඩි වූ විට හෝ අඩු වූ විටයි,” වෛද්‍ය නීල් පැවසීය.
අධි රුධිර පීඩනය බොහෝ විචල්‍යයන් නිසා ඇති විය හැකිය. ඒවා අතර:
- සෝඩියම් බහුල ආහාර
- තරබාරුකම
- දුම්පානය කිරීම
- ආතතිය
- අධික මත්පැන් පරිභෝජනය
- අනෙකුත් රෝග සඳහා ඖෂධ (එනම් Aleve, ibuprofen, Motrin IB, Advil)
- වයස
- ජානමය බලපෑම
අධි රුධිර පීඩනයේ රෝග ලක්ෂණ
අධි රුධිර පීඩනය ඇති පුද්ගලයින් විවිධ රෝග ලක්ෂණ අත්විඳිය හැකිය. ඒවා නම්:
- හිසරදය
- නාසයෙන් ලේ ගැලීම
- නොපැහැදිලි පෙනීම
- හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව
- පපුවේ වේදනාව
- මුත්‍ර වල රුධිරය
- අක්‍රමවත් හෘද ස්පන්දනය
රුධිර පීඩන කියවීම් තේරුම් ගැනීම
සාමාන්‍යයෙන් අපි වෛද්‍යවරයෙකු හමුවීමට යන විට එහි සේවය කරන හෙදිය අපගේ, වයස, බර සහ උස ගැන තොරතුරු ලබා ගනී. ඊට පසුව ඇය කුඩා සංවේදී උපකරණයක් රෝගියාගේ අතේ පළදවයි. අපගේ අතේ සවි කර ඇති උපකරණය අපට හුරුපුරුදු විය හැකි නමුත්, එය මනින සංඛ්‍යා අපට නොතේරෙන්නට පුළුවන.
ඔබේ රුධිර පීඩනය “75 ට වඩා 120” ලෙස 120/75 ලෙස ලියා ඇති බව වෛද්‍යවරයා පවසනු ඔබට ඇසෙන්නට පුළුවන. පළමු අංකය ඔබේ සිස්ටලික් රුධිර පීඩනයයි / systolic blood pressure. එය හදවත ස්පන්දනය වන විට ඔබේ ධමනිවල පීඩනයේ මිනුමයි. දෙවන අංකය ඔබේ ඩයස්ටොලික් රුධිර පීඩනයයි / diastolic blood pressure. එය හදවත ස්පන්දන අතර රැඳී සිටින විට රුධිර පීඩනයේ මිනුමයි.
ඇමරිකානු හෘද සංගමයේ රුධිර පීඩන ප්‍රස්ථාරය සාමාන්‍ය රුධිර පීඩන කියවීම් 120/80 පරාසයේ පවතින බව පෙන්නුම් කරයි.
“130/80 ට වැඩි ඕනෑම දෙයක් අධි රුධිර පීඩනය ලෙස සැලකෙනවා. කෙසේ වෙතත්, රුධිර පීඩන මිනුම් වැඩි වීමට හේතු විය හැකි සාධක රාශියක් ති‌බෙනවා.” වෛද්‍ය නීල් පැහැදිලි කරයි.
වෛද්‍යවරයෙකු හමුවීමට ප්‍රමාද වීම නිසා හෝ හමුවීමට පෙර කැෆේන් සහිත පානයක් පානය කිරීම නිසා ඔවුන් ඉහළ රුධිර පීඩන කියවීමකට ගොදුරු විය හැකි බව වෛද්‍ය නීල් පැවසීය.
‘ඉතා නිවැරදිව, රුධිර පීඩනය පරීක්ෂා කිරීමට පෙර පුද්ගලයෙකු සැහැල්ලුවෙන් සිටිය යුතුයි. ඔබ නිහඬ කාමරයක සිටිය යුතු අතර ඔබේ රුධිර පීඩන පරීක්ෂණයට පෙර ඔබ සන්සුන් විය යුතුයි. රුධිර පීඩන මොනිටරය සවි කිරීමට පෙර සෑම කෙනෙකුම සන්සුන් වීමට මොහොතක් ගත යුතුයි. එය සාමාන්‍යයෙන් සිදු නොවුණත්, වඩාත් නිවැරදි මිනුමක් ලබා ගැනීම සඳහා හෙදිය කියවීම් තුනක් ගත යුතුයි” වෛද්‍ය නීල් අවධාරණයෙන් යුතුව පැවසීය.
තමන්ගේ ම රුධිර පීඩනමාන මිලදී ගන්නා ලෙස ද ඔහු රෝගීන්ට යෝජනා කළේය. බොහෝ ෆාමසිවල සොයා ගත හැකි මෙම උපාංග, රෝගීන්ට නිතිපතා රුධිර පීඩන මට්ටම් නිරීක්ෂණය කිරීමට හොඳ ක්‍රමයකි.
රුධිර පීඩනය නියාමනය කිරීම
අධි රුධිර පීඩනයට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී සියලු දෙනාට ගැළපෙන පොදු ප්‍රතිකාර නොමැති බව වෛද්‍ය නීල් පැහැදිලි කළේය. කෙසේ වෙතත්, ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් ඖෂධවලට වඩා ඵලදායී බව ඔහු පැවසීය.
“රුධිර පීඩනයට ප්‍රතිකාර කිරීමේ සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමය නම් රෝගියාට ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් නිර්දේශ කිරීම සහ මාස තුනකට පසු නැවත පැමිණෙන ලෙස ඔවුන්ට පැවසීමයි. මාස තුනකට පසුවත්, ඔවුන්ගේ රුධිර පීඩනය තවමත් ඉහළ මට්ටමක පවතී නම්, අපට ඔවුන්ට ඖෂධ ලබා දිය හැකියි”
කෙසේ වෙතත්, වෛද්‍ය නීල් තම රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී වෙනස් ප්‍රවේශයක් භාවිතා කරයි.
“හොඳම ක්‍රමය නම් ඔවුන්ට ජීවන රටාව වෙනස් කිරීම සඳහා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම සහ ඒ සමඟම ඖෂධ නියම කිරීමයි. මාස තුනකට පසු ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් හේතුවෙන් වඩා හොඳ රුධිර පීඩන කියවීම් සහිතව ඔවුන් ආපසු පැමිණියහොත්, මම ඖෂධ නැවත ලබා දීම ගැන සලකා බලනවා” වෛද්‍ය නීල් පැවසුවේය.
අධි රුධිර පීඩනයට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා දැනට ඖෂධ 200කට වඩා තිබේ. කෙසේ වෙතත්, රෝගියා සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවකට යොමු නොවන්නේ නම් ඒවා තාවකාලික විසඳුමක් පමණි.
මානසිකත්වයේ වෙනසක් = ජීවන රටාවේ වෙනසක් = රුධිර පීඩනයේ වෙනසක්
“අධි රුධිර පීඩනය, හෘද රෝග, දියවැඩියාව සහ හෘදයාබාධ දෙස බලන විට, මිනිස් මනෝවිද්‍යාව සැබවින්ම විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා. අපි ඒ ගැන ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමු කරන්නේ නැහැ. එවැනි අවබෝධයක් ලබා ගත් දාට ‘මිනිස්සු අවසානයේ ඔවුන් මරා දමන බව දන්නා දේවල් කරන්නේ ඇයි?’ කියා ඔබ ඔබෙන්ම අසන්නට පටන් ගනීවි” වෛද්‍ය නීල් පැහැදිලි කළේය.
වෛද්‍ය නීල් පැහැදිලි කරන පරිදි, එම ප්‍රශ්නයට පිළිතුර බොහෝ විට නැවත පැමිණෙන්නේ අවබෝධයක් නොමැතිකම, මානසික අවපීඩනය, කාංසාව හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැරීමෙනි.
රුධිර පීඩනය අඩු කර ගැනීමට උපකාරී වන ප්‍රධාන උපාය මාර්ග කිහිපයක් තිබේ:
- දුම්පානය නතර කරන්න
- වැඩිපුර පලතුරු සහ එළවළු සහිත සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් සඳහා කැප වන්න.
- ව්‍යායාම කිරීම ආරම්භ කරන්න (දිනපතා මිනිත්තු පහක් හෝ 10ක් එළිමහනේ ඇවිදීම වැනි කුඩා දෙයකින් ආරම්භ කර ක්‍රමයෙන් වැඩි කරන්න)
- සීනි සහ සෝඩියම් අධික ආහාර ගැනීම සීමා කරන්න.
- පොටෑසියම් බහුල ආහාර (බීට්, අලිගැට පේර, නිවිති, සුදු බෝංචි, කළු බෝංචි, කොමඩු) අනුභව කරන්න.
- ධමනි අවහිර කරන බව දන්නා බැදපු ආහාර හෝ ගැඹුරු තෙලේ බැදපු ආහාර වලින් වළකින්න.
- ජලය හෝ ප්‍රතිඔක්සිකාරක වලින් පිරුණු සෞඛ්‍ය සම්පන්න පාන වර්ග සමඟ නිතර සජලනය කරන්න.
“අධි රුධිර පීඩනය යනු එය ප්‍රකාශ වන තුරු නිහඬ රෝගයක්. එය ප්‍රකාශ වූ විට, එය ආඝාතයක් හෝ හෘදයාබාධයකට තුඩු දෙනවා. නරක පුරුදු ආරම්භ වන්නේ මනසෙනි. අපි ඒවා මානසිකව ආමන්ත්‍රණය කර ඒවා වෙනස් කිරීමට පටන් ගත් පසු, අපට සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවිතයක් ලබා දීමට අවශ්‍ය ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් කළ හැකියි” ඔහු වැඩි දුරටත් පෙන්වා දුන්නේය.
https://www.uclahealth.org ඇසුරිනි
