ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ආරක්ෂක අංශ තවමත් මධ්‍යම කාබුල් පාලනය කරමින් සිටින නමුත් කොපමණ කාලයකටද යන්න පැහැදිලි නැත
ඇෆ්ගනිස්ථානය මුළුමනින්ම තලේබාන් බලය අත්පත් කර ගැනීමේ අද්දර සිටින අතර කැරලිකරුවන් රටේ බොහෝ ප්‍රදේශ අල්ලා ගැනීමෙන් පසු අගනුවරට ළඟා වී තිබෙනවා.
තලේබාන් සටන්කාමීන් සමග සාමකාමී ලෙස බල හුවමාරුවක් සහතික කිරීම සඳහා සාකච්ඡා පැවති බව අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යවරයා පවසයි. පසුගිය සති කිහිපය තුළ කාබුල්හි දහස් ගණන් ඇෆ්ගනිස්ථානුවන් රටේ වෙනත් ප්‍රදේශවල පැවති ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වලින් පලා ගොස් රැකවරණ පතා තිබේ.
කාබුල් නගරයෙන් ඉවතට යාම සඳහා මුදල් ආපසු ගැනීමට සහ සංචාරක ලියකියවිලි සකස් කිරීමට මිනිසුන් ඉක්මන් වීම නිසා භීතියට පත් වන අවස්ථා අද දින දක්නට ලැබුණි.
බටහිර රටවල් ද සිය පුරවැසියන් ඉවත් කිරීමට දැඩි උත්සාහයක යෙදී සිටිති. කාබුල්හි පිහිටි සිය තානාපති කාර්යාල පරිශ්‍රයේ සිට ගුවන් තොටුපල වෙත කාර්ය මණ්ඩලය ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපදය මිලිටරි හෙලිකොප්ටර් යවා ඇත.
ඇෆ්ගනිස්ථාන රජයෙන් පළිගැනීමක් සිදු නොවන බව තලේබාන් ප්‍රකාශකයෙක් බීබීසීය වෙත පැවසීය.
එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ මිලිටරි සන්ධානය විසින් තලේබාන් සටන්කාමී කණ්ඩායම බලයෙන් පහ කර වසර 20 කට ආසන්නය. විදේශ හමුදාව ඉවත් කර ගැනීම සමග ඔවුන් යළි වේගයෙන් රට පුරා භූමි අත්පත් කර ගෙන ඇත.
“වෙනත් රටක සිවිල් ගැටුමක් මධ්‍යයේ නිමක් නැති ඇමරිකානු මැදිහත්වීමක් තවදුරටත් අවශ්‍ය නැහැ” තම හමුදා ඉවත්කර ගැනීම සාධාරණීකරණය කරමින් එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ජෝ බිඩෙන් පැවසීය.
කාබුල් වැසියන් ප්‍රතික්‍රියා කරන්නේ කෙසේද?
කාබුල්හි භීතියක් පවතින අතර සමහර පදිංචිකරුවන් රට හැර යාම සඳහා ගුවන් තොටුපල වෙත යාමට උත්සාහ කරති. වාහන තදබදය හේතුවෙන් වාහන අතහැර දමා ඇති අතර මිනිසුන් පා ගමනින් ගුවන් තොටුපොළ වෙත ගමන් කරමින් සිටී.
ස්වයංක්‍රීය ටෙලර් යන්ත්‍ර වලින් මුදල් ලබා ගැනීමට සහ විදේශ ගමන් බලපත්‍ර කාර්යාලයෙන් සහ විදේශීය වීසා බලපත්‍ර මධ්‍යස්ථාන වලින් සංචාරක ලියකියවිලි ලබා ගැනීමට ද කාබුල් වැසියන් යුහුසුලුව කටයුතු කරනු පෙනේ.
තලේබාන් සටන්කාමීන් නගරය වසා දැමීම නිසා කුමක් කළ යුතු දැයි ජනතාව නොදන්නා බව කාබුල්හි පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක වන ෆර්සානා කොචා බීබීසීයට පැවසීය.
“ඔවුන්ගෙන් සමහරෙක් දුවනවා, සමහර අය නිවෙස්වල සැඟවී සිටිනවා” ඇය පැවසුවාය.
තලේබාන් සංවිධානය පැවසුවේ තම සටන්කරුවන්ට මේ වන විට අගනුවර මායිමේ රැඳී සිටින ලෙස නියෝග කර ඇති බවයි.
නගර මධ්‍යයට කි.මී 40 ක් උතුරින් පිහිටි බග්රාම් ගුවන් තොටුපළ සහ බන්ධනාගාරය තමන් පාලනය කර ගත් බව අද (15) පෙරවරුවේ ඔවුහු පැවසූහ.
වරක් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ තිබූ විශාලතම ඇමරිකානු හමුදා කදවුර වූ මෙම සංකීර්ණය ජුලි 2 වන දින එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් ඉවත් කරන ලදී.
තලේබාන් ප්‍රකාශක සුහයිල් ෂහීන් බීබීසියට පැවසුවේ කාබුල්හි ජනතාවට කරදර විය යුතු නැති බවත් ඔවුන්ගේ දේපළ හා ජීවිත ආරක්ෂිත බවත් ය.
“අපි ජනතාවගේ සහ මේ රටේ සේවකයන්” යැයි ඔහු පැවසීය.
ඇෆ්ගනිස්ථානුවන් පලායනු දැකීමට තමන්ට අවශ්‍ය නැති බවත්, ඒ වෙනුවට පශ්චාත් ගැටුම් ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු සඳහා උදව් කරන බවත් ඔහු පැවසීය.
අනෙක් රටවල් ප්‍රතික්‍රියා කරන්නේ කෙසේද?
එක්සත් ජනපදය සිය කාර්ය මණ්ඩලය සහ එහි මෙහෙවරට සහාය වූ ඇෆ්ගන් ජාතිකයින් ඉවත් කිරීම සඳහා භටයින් 5000 ක් යොදවා තිබේ. නගරය වටා තානාපති කාර්ය මණ්ඩලය ප්‍රවාහනය කරන හෙලිකොප්ටර් යානා දැකගත හැකි අතර වැදගත් ලිපි ලේඛන විනාශ කිරීම නිසා තානාපති කාර්යාල සංකීර්ණය අසල දුමාරයක් ඉහළ යන බවට වාර්තා විය.
බ්‍රිතාන්‍ය භටයින් 600 ක් පමණ තමන්ගේම ඉවත් වීමේ මෙහෙයුමට සහාය වීම සඳහා යොදවා ඇත.
අනෙකුත් රටවල් ද ඇෆ්ගනිස්ථානයේ පිහිටි සිය තානාපති කාර්යාවල ආරක්ෂාව තහවුරු කරමින් සිටින අතර බටහිර රටවල් සිය තානාපති කාර්යාල මුළුමනින්ම වසා දමා සිය ජාතිකයින් ඉවත් කර ගනිමින් සිටිති.
ඇෆ්ගනිස්ථානයේ පවතින වාතාවරණය පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ හදිසි රැස්වීමක් කැඳවීමට රුසියාව සැලසුම් කරයි.
තලේබාන් සංවිධානය විසින් රුසියානු තානාපති කාර්යාලයට ආරක්ෂක සහතික ලබා දී ඇති හෙයින් සිය තානාපති කාර්යාලය වසා නොගන්නා බව රුසියාව පවසයි.
(මේ අතර තහවුරු නොකළ විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා ( අල්ජසීරා) පවසන්නේ ඇෆ්ගන් ජනපතිවරයා රටින් පලා ගොස් ඇති බවයි)
බී.බී.සී වාර්තාවකි
