මියන්මාර හමුදාව විසින් මිලිටරි කුමන්ත්‍රණ විරෝධී විරෝධතාකරුවන් 90 කට වැඩි පිරිසක් ඝාතනය කිරීම ගෝලීය කෝපයට හේතු වී ඇති අතර රටවල් 12 ක ආරක්ෂක ඇමතිවරු විසින් මියන්මාර හමුදා පාලනය හෙළා දකිමින් බරපතළ නිවේදනයක් නිකුත් කර ඇත.
ඊයේ (27) මියන්මාර හමුදාව විසින් නිර්මාණය කළ “භීෂණ සමය” ගැන එක්සත් ජනපදය ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව මියන්මාර හමුදා පාලනයට චෝදනා කළේය.
හමුදා ප්‍රහාරවලින් ඝාතනය වූවන්ගේ ආදාහන කටයුතු අද (28) සිදු වූ අතර හමුදා පාලනය එයට දැඩි බාධා එල්ල කළේය. විශේෂයෙන් මාධ්‍ය වාර්තාකරණයට දැඩි සීමා එල්ල විය.
පෙබරවාරි 1 කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු මියන්මාරයේ පැවති විරෝධතා මැඩලීමට හමුදාව කළ මැදිහත් වීම හේතුවෙන් 400 කට අධික පිරිසක් මේ වන විට මිය ගොස් තිබේ.
ජාත්‍යන්තර ප්‍රතිචාරය කුමක්ද?
එක්සත් රාජධානිය ඇතුළු රටවල් 12ක ආරක්ෂක ප්‍රධානීන් අද (28) දින මියන්මාර හමුදාවේ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා හෙළා දකිමින් දුර්ලභ ඒකාබද්ධ ප්‍රකාශයක් නිකුත් කළහ. එක්සත් ජනපදය, ජපානය සහ ඕස්ට්‍රේලියාව ද ප්‍රකාශයක් අත්සන් කළ අය අතර විය:
“වෘත්තීය හමුදාවක් හැසිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන් අනුගමනය කළ යුතු අතර එය පුරවැසියන් ආරක්ෂා කිරීම සදහා වගකීම දරයි.” එම ඒකාබද්ධ නිවේදනයේ සදහන් විය.
එක්සත් ජනපදය කියා සිටියේ ‘තමන් මෙම ඝාතනය අසා “භීතියට” පත් වූ බවයි. රාජ්‍ය ලේකම් ඇන්ටනි බ්ලින්කන් චෝදනා කළේ හමුදාව “ස්වල්ප දෙනකුට සේවය කිරීම සඳහා ජනතාවගේ ජීවිත අහිමි කළ” බවයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස් කියා සිටියේ ප්‍රචණ්ඩත්වය ගැන තමා දැඩි කම්පනයට පත්ව ඇති බවයි. බ්‍රිතාන්‍ය විදේශ ලේකම් ඩොමිනික් රාබ් එය “අශෝභන හැසිරීමක්” ලෙස හැඳින් වූ අතර එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ වාර්තාකරු ටොම් ඇන්ඩෘෘස් ජාත්‍යන්තර හදිසි සමුළුවක් කැඳවීය.
චීනය සහ රුසියාව මෙම ඒකාබද්ධ විවේචනයට සම්බන්ධ වී නැති අතර එයින් අදහස් කරන්නේ එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලය හරහා (ඔවුන්ට නිෂේධ බලය ඇති නිසා) මියන්මාරයට එරෙහිව පියවර ගැනීම දුෂ්කර විය හැකි බවයි.
වීදිවල නවතම දේ කුමක්ද?
අද දින පසුගිය සෙනසුරාදා (27) හමුදා ප්‍රහාරයෙන් මියගිය අයගෙන් අවමංගල්‍ය කටයුතු පැවැත්වීය. ඉන් එකක් මැන්ඩලේහිදී වෙඩි තබා ඝාතනය කරන ලද කියෙව් වින් මාන්ග් සඳහා ය. සිව් දරු පියෙකු වන අයී කෝ වෙනුවෙන් නගරයේ තවත් අවමංගල්‍යයක් පැවැත්විණි.
“අසල්වැසියන් විසින් අපට පවසා ඇත්තේ අයී කෝට වෙඩි තබා ගින්නට විසි කළ බවයි” කියා එක් ඥාතියෙක් ඒඑෆ්පී ප්‍රවෘත්ති ඒජන්සියට පැවසීය. ” පවුල පෝෂණය කළේ ඔහුයි. ඔහුව අහිමි වීම පවුලට විශාල පාඩුවක්.”
මියන්මාරයෙන් ලැබෙන වාර්තා සනාථ කිරීම දුෂ්කර නමුත් සමහර ප්‍රාදේශීය මාධ්‍ය පැවසුවේ ආරක්ෂක හමුදා අවමංගල්‍ය කටයුතු සඳහා මැදිහත් වීමට උත්සාහ කර ඇති බවයි. ෆායා-ගයි නගරයේ දී ඝාතනය කරන ලද ශිෂ්‍ය සංගම් සාමාජිකයෙකු වෙනුවෙන් කරන ලද අවමංගල්‍ය උත්සවයකදී පුද්ගලයින් අත්අඩංගුවට ගැනීමට පොලීසිය උත්සාහ කළ බව ඉර්වාඩි පැවසීය.
කතනා සහ හ්සිපව් ඇතුළු නගරවල පෙළපාලි පැවැත්වෙන අතර සෙනසුරාදා මර්දනය නොතකා විරෝධතා ද අඛණ්ඩව සිදුවන බව වාර්තා වේ.
හමුදාව ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ කෙසේද?
ඝාතන සම්බන්ධයෙන් හමුදාව අදහස් දක්වා නැත. සෙනසුරාදා පාන්දර එය සන්නද්ධ හමුදා දිනය වෙනුවෙන් පෙළපාළියක් පැවැත්වූ අතර කුමන්ත්‍රණ නායක මින් අවුන්ග් හේලින්ග් එහිදී ප්‍රකාශයක කරමින් කියා සිටියේ “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා කිරීමට” අවශ්‍ය බවත් “ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියාවන්ට” එරෙහිව අනතුරු ඇඟවූ බවත්ය.
මෙම උත්සවයට රුසියාව, චීනය, ඉන්දියාව, පාකිස්තානය, බංග්ලාදේශය, වියට්නාමය, ලාඕසය සහ තායිලන්තය යන රටවල නියෝජිතයෝ සහභාගී වූහ.
සෙනසුරාදා සවස සුඛෝපභෝගී මිලිටරි සාදයක් අගනුවර වන නයි පයි තව් හිදී පැවැත්වූ අතර, බුරුම ක්‍රියාකාරිනියක වූ මවුං සර්නි ඇතුළු සමාජ මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරීන්ට ඊට දැඩි ප්‍රතිචාර දැක්වූහ.
සෙනසුරාදා මොකද වුණේ?
කුමන්ත්‍රණ විරෝධී ක්‍රියාකාරීන් සාමකාමී විරෝධතා සඳහා කැඳවුම් කර තිබූ නමුත් ආරක්ෂක අංශ ස්ථාන 40 කට වැඩි ගණනකට වෙඩි තැබීමත් සමඟම ඔවුන් ප්‍රචණ්ඩකාරී විය.
වාණිජ මධ්‍යස්ථානය වන යැන්ගොන්හි දුසිම් ගනනක් මිය ගිය නමුත් උතුරේ කචින් සිට ඈත දකුණේ ටානින්තරතාරි දක්වා ඝාතන වාර්තා විය.
දේශපාලන සිරකරුවන් සඳහා වූ සහායක සංගමයේ (ඒඒපීපී) අධීක්ෂණ කණ්ඩායම විසින් මරණ 90 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් තහවුරු කර තිබේ. ප්‍රාදේශීය පුවත් වෙබ් අඩවියකට අනුව ප්‍රහාරයෙන් මියගිය සංඛ්‍යාව 114ක් වේ.
එක්සත් රාජධානියේ බුරුම මානව හිමිකම් ජාලයේ අධ්‍යක්ෂක බීබීසීයට කියා සිටියේ හමුදාවට “සීමාවන් නැත, මූලධර්ම නැත” යන්නයි.
“එය සමූල ඝතනයක්. එය තවදුරටත් මර්දනයක් නොවේ,” කියාව් වින් පැවසීය.
මියගිය හා තුවාල ලැබූ දරුවන් අතර ළමුන්
මෝ මයින්ට්, බීබීසී බුරුමය
ප්‍රහාරයෙන් ඝාතනය වූ දහහතර හැවිරිදි පෑන් ඊ ෆියුගේ මව පවසන්නේ හමුදාව තම වීථියෙන් බැස එන බව ඇසූ විට ඇය සියලු දොරවල් වසා දැමීමට ඉක්මන් වූ බවයි. නමුත් ඇය වේගවත් නොවීය. මොහොතකට පසු ඇය තම දියණියගේ ලේ පොඟවා ගත් සිරුර අල්ලාගෙන සිටියාය.
“ඇය බිමට වැටෙන ආකාරය මම දැක්කා. මම මුලින් සිතුවේ ඇය ලිස්සා වැටී ඇති බවයි. නමුත් පසුව ඇගේ පපුවෙන් රුධිරය ගලා ගියා” ඇය මධ්‍යම මියන්මාරයේ මයික්ටිලාහි බීබීසී බුරුම සේවයට පැවසුවාය.
විශේෂයෙන් කම්පනයට පත් වූයේ ඝාතනවල අහඹු සිදුවීමයි. ආයුධ වලින් සන්නද්ධ ආරක්ෂක හමුදා වීදිවල දකින ඕනෑම කෙනෙකුට වෙඩි තැබීමට කැමැත්තෙන් සිටියහ. කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු අප දුටු දෙයින් ඔවුන් කළ හැකි ම්ලේච්ඡත්වය තවත් මට්ටමක පවතී.
මිලිටරිය හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරය යන දෙපාර්ශ්වයම පසුබෑමට කැමති නැත. හමුදාව සිතන්නේ “ස්ථාවරත්වය සහ ආරක්ෂාව” ලබා ගැනීම සඳහා මිනිසුන් බිය ගැන්විය හැකි බවයි. එහෙත් තරුණයින්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් වීදිවල ව්‍යාපාරය අධිෂ්ඨාන කරගෙන සිටින්නේ රට හමුදා ආඥාදායකත්වයෙන් මුදා ගැනීමට නොබියව සටන් කළ යුතු බවයි.
එහෙත් පසුගිය දින කිිහිපය පුරා ළමුන් ඝාතනය වීම සුලභ සිදුවීමක් බවට පත්ව තිබේ.
බී.බී.සී වාර්තාවකි – සැකසුම – තීක්ෂණ වෙළෙන්එගොඩ
